Canh Thức Giáng Sinh 2022 - Chủ Đề: Ngôi Lời Giáng Thế, Là Đường Và Là Sự Hiệp Thông
4810
CANH THỨC GIÁNG SINH 2022
I. KHAI MẠC
1. Hình thức
- Trang trí nến và tắt điện trong Nhà nguyện, mở nhạc không lời bài hát “Trời cao”
- Trước khi bước vào giờ canh thức, mỗi người nhận một cây nến để cầm nến sáng cung nghinh Chúa Hài Đồng.
2. Hướng nguyện
Kính thưa cộng đoàn!
Giáng sinh là mầu nhiệm của tình yêu: “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã tặng ban Con Một để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải chết nhưng được sống muôn đời” (Ga 3, 16). Vì tình yêu ấy, Con Thiên Chúa đã “trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta” (Ga 1,18). Đêm nay, đất trời hân hoan đón mừng Ngôi Lời Nhập Thể là trung tâm và là cửa ngõ của sự hiệp thông giữa Thiên Chúa và con người.
Từ thuở đời đời, Thiên Chúa luôn kêu mời chúng ta bước vào sự hiệp thông với Ngài và nhờ đó làm triển nở sự sống của mình trong mối dây gắn bó với tha nhân. Sự hiệp thông ấy là hoa quả và là sự tỏ bày tình yêu phát xuất từ lòng Thiên Chúa Cha vĩnh hằng, được đổ tràn xuống trên chúng ta nhờ Thần Khí, và đạt đến viên mãn nơi Đức Kitô, Ngôi Hai Thiên Chúa làm người.
Như thế, lịch sử cứu độ là lịch sử của việc Thiên Chúa đến hiệp thông với con người. Đó là hồng phúc cao quý tuyệt vời mà chúng ta được nhận lãnh. Đó cũng là chủ đề mà Giáo Hội Việt Nam cử hành và sống trong suốt năm phụng vụ 2023: củng cố sự hiệp thông. Sự hiệp thông này được xậy dựng trên nền tảng Lời Chúa, trong Bí tích Thánh Thể và qua tình tương thân tương ái.
Đọc lại chương trình tình yêu cứu độ của Thiên Chúa đêm nay, xin cho lòng chúng ta được bừng cháy trước Ân Tình Trời Cao, để niềm hân hoan và hy vọng của ngày Con Chúa Giáng trần luôn hiện diện nơi tâm hồn và trong cuộc sống, giúp chúng ta kiến tạo và củng cố sự hiệp thông, qua việc lắng nghe Lời Chúa, Bí tích Thánh Thể và sống tình bác ái với nhau. Nhờ đó, Giáo Hội ngày càng tiến đến mục tiêu của tiến trình hiệp hành: “là giúp khơi dậy niềm tin, băng bó các vết thương, tạo nên những mối tương quan mới mẻ và sâu sắc hơn, và xây dựng những nhịp cầu, phục hồi sức mạnh cho đôi tay để phục vụ sứ mạng chung”. ( x. Cẩm nang của Thượng hội đồng Giám mục về Hiệp hành)
Với những tâm tình đó, giờ đây kính mời cộng đoàn cùng bước vào giờ canh thức đêm nay với chủ đề “Ngôi Lời Giáng Thế - là đường và là sự hiệp thông”.
B. NỘI DUNG
Phần I: THIÊN CHÚA MUỐN HIỆP THÔNG VỚI CON NGƯỜI
1. Thiên Chúa ngỏ lời
Từ hư vô trống rỗng, Thiên Chúa làm nên lịch sử con người và vạn vật. Thiên Chúa đã bày tỏ ý định muốn hiệp thông với con người qua hành động sáng tạo. Vì vậy, chính trong công trình tạo dựng, Thiên Chúa ngỏ lời và đích thân đi vào sự hiệp thông với con người.
Qua công trình tạo dựng, vũ trụ trở nên nơi chốn để Thiên Chúa diễn tả tình yêu và sự hiệp thông của mình. Một sự hiệp thông hoàn hảo khởi đi từ mầu nhiệm hiệp nhất của Ba Ngôi Thiên Chúa, căn nguyên của mọi loài hiện hữu. Trong vẻ đẹp của Ba Ngôi – Đấng luôn yêu thương, mở ra và trao ban, Thiên Chúa muốn cho các thụ tạo được tham dự vào hữu thể, sự khôn ngoan và sự tốt lành của Ngài. Vì vậy, qua sự ngỏ lời của Thiên Chúa; tình yêu chính là sức mạnh chuyển động nền tảng trong tất cả mọi vật được tạo thành.
• Cảnh 1 (chiếu máy): Thiên Chúa sáng tạo vạn vật (từ tối tăm đến ánh sáng chan hòa của vẻ đẹp tạo dựng – tắt điện và bật điện sáng từ từ theo các cảnh)
Lời nguyện: Lạy Thiên Chúa tình yêu, vạn vật được tạo thành là sáng kiến để Chúa ngỏ lời với con người. Ngài đi bước trước để tạo nên đối tượng hiệp thông với mình chính là con người. Xin cho chúng con là những thụ tạo đang được hiện hữu trong sự xoay vần của vũ trụ và vạn vật, biết nhận ra vẻ đẹp khiêm tốn nhưng rất đỗi huyền nhiệm của Chúa; để chúng con không ngừng chúc tụng danh Chúa và cao rao sự hiệp thông Chúa ban tặng cho loài người qua công trình tạo dựng của Chúa.
Hát: Cát Biển Sao Trời (câu 1)
2. Thiên Chúa tạo dựng con người để hiệp thông với con người
Con người là thụ tạo cuối cùng và là đỉnh cao trong việc tạo dựng của Thiên Chúa. Vì sự trọn vẹn “tốt đẹp” và hài lòng của Thiên Chúa về con người, Ngài kêu gọi con người đi vào sự hiêp thông với mình. Nhờ khả năng nhận biết, con người có thể sống mối liên hệ riêng tư với Đấng tạo thành.
• Cảnh 2 (chiếu máy): Tạo dựng con người
Thuở ban sơ ấy, con người được hiệp thông trọn vẹn trong ân nghĩa với Thiên Chúa, với vạn vật và với nhau. Trong chốn địa đàng, những tưởng niềm hạnh phúc vô biên sẽ chẳng bao giờ mất, thế nhưng tội lỗi đã làm cắt đứt mối hiệp thông ân tình ấy.
• Cảnh 3 (chiếu máy): Adam và Eva phạm tội
+ Lời bài hát: Adam con ở đâu? (bóng tối bao phủ)
+ Thinh lặng một chút
Phần II: THIÊN CHÚA HIỆP THÔNG VỚI CON NGƯỜI QUA LỜI
1. Thiên Chúa tỏ bày chính mình qua Lời
Tội lỗi làm con người né tránh Thiên Chúa, chối bỏ nhau. Tình anh em, tình người bị rạn nứt, vũ trụ tạo vật từ nay mang đầy những hiểm hoạ bất ngờ và lịch sử nhân loại chìm vào trong u ám. Thế nhưng, Thiên Chúa là Đấng tín trung, không nỡ bỏ rơi những đứa con mà Ngài hết lòng yêu thương. Ngài đã từng bước can thiệp vào lịch sử hữu hạn này. Trong đường lối sư phạm khôn ngoan và tiệm tiến của mình, Thiên Chúa luôn hiệp hành với con người. Vì thế, ngay sau khi con người phạm tội, một lời hứa đã được Thiên Chúa ban: “dòng dõi người đàn bà sẽ đạp nát đầu con rắn” (St 3,15).
Để thực hiện lời hứa và đưa con người trở về hiệp thông với Ngài, Thiên Chúa đã đi bước trước và mặc khải chính mình cho con người. Qua các trung gian, Thiên Chúa vô hình (x. Cl 1, 15) ngỏ lời với loài người như với bạn hữu (x. Ga 15, 14-15). Ngài đối thoại với họ (x. Br 3, 38) để mời gọi và đón nhận họ hiệp nhất với Ngài (Dv 2). Chính Ngài đã dùng Lời để bày tỏ tâm tư, để liên lạc với con người, và khắc sâu vào tâm khảm con người những lời dạy dỗ, an ủi và ban sự sống.
Cách thức Thiên Chúa bày tỏ chính mình và muốn hiệp thông với con người qua Lời, được diễn trả ở đỉnh cao Mười Điều Răn mà Ngài ban cho dân qua Môsê. Đó là những lời khôn ngoan từ lòng Thiên Chúa thì thầm trao vào lòng con người. Nơi ấy bày tỏ trái tim Thiên Chúa, với một tình yêu tự nguyện buộc mình trong hôn ước với con người, để làm dấu chỉ cho một tương quan thuộc về nhau, chịu liên luỵ vì nhau.
• Cảnh 4: Môsê lên núi Sinai nhận Mười Điều Răn (vai diễn Môsê, chiếu cảnh núi lồng âm thanh tiếng gió, sấm chớp và tiếng Chúa)
Lời nguyện: (Sau khi Môsê xuống núi, cầm hai bia đá quỳ giữa sân khấu hướng về cộng đoàn, cộng đoàn = dân chúng quỳ nhận Mười điều răn).
Lạy Chúa, xưa Chúa đã ban Lời của Ngài cho dân Chúa, giúp họ đi sâu vào mối tình với Chúa, mối tương quan với bản thân và tha nhân giữa lòng tạo thành. Hôm nay, trong hành trình cuộc đời nơi dương thế, xin cho chúng con là những người con luôn biết lắng nghe Lời trong sự biết ơn và vâng phục, ngõ hầu chúng con sống trọn tình con thảo với Chúa, Đấng đã đến và ở trong chúng con qua Lời của Ngài. Vì như Thánh Gioan đã quả quyết: “hễ ai giữ lời Người dạy, nơi kẻ ấy tình yêu Thiên Chúa đã thực sự nên hoàn hảo. Căn cứ vào đó, chúng ta biết được mình đang ở trong Thiên Chúa” (1Ga 2, 2-6).
Hát: Lắng Nghe Lời Chúa (Câu 2)
Mời Cđ ngồi - Thinh lặng một chút
2. Những vết thương xé rách sự hiệp thông.
Như thế, lịch sử nhân loại là lịch sử của một Thiên Chúa luôn hiện diện với con người như ngài đã phán “Ta sẽ ở với ngươi”. Thiên Chúa vẫn luôn lắng nghe, thấu hiểu, đồng hành, với con người trong mọi biến cố thăng trầm. Lời Chúa vẫn tiếp tục được nói qua các tổ phụ, tiên tri, ngôn sứ như cách thế để Thiên Chúa ban tặng chính mình cho nhân loại. Thế nhưng, đáp lại tấm lòng của Thiên Chúa, đoàn dân ấy hết lần này đến lần khác chối bỏ ân tình Người. Vì thế, vết thương tội lỗi ngày thêm lan rộng trong thế giới hôm qua và cả hôm nay, những vết thương xé rách tình hiệp thông:
• Cảnh 5 (Chiếu máy):
- Thiên nhiên không ngừng lên tiếng trước sự tàn phá của con người. (cảnh lũ lụt)
- Con người đánh mất tương quan với nhau và trở nên nô lệ cho các công nghệ hiện đại.
- Sự đổ vỡ trong gia đình ngày càng gia tăng, bào mòn ý thức nhân phẩm và giá trị đời sống hôn nhân gia đình. (cảnh ly hôn)
- Bao cảnh mất mát, chia ly, đau thương đến tận cùng của các cuộc chiến tranh chưa có điểm dừng; con người rơi vào sự hủy hoại về cả vật chất lẫn tinh thần. (bom đạn, loạn lạc, trẻ thơ khóc)
Lời khẩn cầu mong đợi hòa bình, mong đợi lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa vẫn liên lỉ vang lên trong tâm hồn con người; sự bất lực và bế tắc của con người được đặt trọn vẹn trong quyền năng của Đấng tạo thành: Maranatha, Lạy Chúa! Xin ngự đến, xin cứu giúp chúng con thoát khỏi cảnh tăm tối lầm than, khỏi bóng đêm đau thương và tội lỗi.
• Vũ khúc trông đợi: Xin Chúa Đến (Tập sinh)
Phần III. NGÔI LỜI LÀM NGƯỜI PHỤC HỒI SỰ HIỆP THÔNG VỚI CON NGƯỜI
Suốt Dòng cựu ước, Thiên Chúa đã nói Lời, đã giãi bày tận tâm can để mời gọi con người bước vào tương quan với mình. Thế nhưng, vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã nói hết, và trao hiến trọn vẹn chính mình cho nhân loại nơi Đức Giêsu Kitô. Ngôi Lời Nhập Thể – Đấng là nguyên lí tạo thành vũ trụ, là hiện thân của tình yêu muôn thuở Chúa Cha dành cho con người. Ngôi Lời đã thực hoá nên xác phàm, để con người có thể chạm đến Thiên Chúa. Maria, cô thiếu nữ làng quê Nazaret diễm phúc đại diện nhân loại đón lấy tình yêu Thiên Chúa ngự vào trong cung lòng.
• Cảnh 6: Giuse và Đức Mẹ đi tìm quán trọ
- Tiếng loa của người lính: Nghe đây, nghe đây! Hỡi toàn dân Do Thái và tất cả các dân tộc dưới quyền thống trị của hoàng đế, hết thảy hãy nghe đây, nghe đây. Chiếu theo sắc lệnh của hoàng đế ban ra cho tất cả những người dân trong đế quốc, bất cứ ai đang ở xứ nào, nước nào, hãy trở về quê quán.
- Nhân vật: Giuse và Đức Mẹ lên đường đi tìm quán trọ, hòa mình giữa dòng người (hành khất, anh lính, cụ già vô gia cư, em bé bán vé số, người bệnh trên xe lăn, em sắc tộc nghèo, giám đốc, nhân viên văn phòng, học sinh…mọi người vội vã trên cùng một con đường, thế giới thu hẹp trong chính công việc của họ, không ai biết ai, cũng chẳng ai quan tâm đến ai…trên con đường ấy, Giuse và Mẹ vẫn bước đi – tìm chỗ cho Hài Nhi ra đời)
- Đêm ấy giữa trời đông tuyết giá, Bêlem như một thế giới thu nhỏ với biết bao cảnh đời, Maria sắp mãn nguyệt khai hoa nhưng không một nơi nào tiếp đón. Dòng người cứ vô tình bước qua. Dường như chẳng ai nghĩ tới nhau, chẳng ai mảy may quan tâm đến một Hài Nhi sắp chào đời… Con người dường như đã đóng cửa lòng trước hoàn cảnh của riêng mình và quên đi nỗi khổ của người khác.
Tiếng gió, nhạc: Giuse và Maria tiếp tục gõ cửa…
(Không tìm thấy chỗ trọ: gia đình thánh gia đành tìm đến một cái hang ngoài đồng vắng để chuẩn bị cho giờ con trẻ hạ sinh. Chiếu cảnh chuồng bò, Giuse và Đức Mẹ đi vào trong bóng tối của đêm khuya…trong không gian im lặng, bỗng một tiếng khóc trẻ thơ vang lên: oe oe oe… Tất cả mọi người dừng lại, quay về phía sân khấu – nơi phát ra ánh sáng – tiếng nhạc chuông vang lên, Giuse và Đức Mẹ từ từ tiến ra tay bồng Hài Nhi Giêsu. Hình ảnh cùng hướng về sân khấu của mọi người trên đường diễn tả sự hiệp hành, hiệp thông về Belem…)
Gia đình Thánh Gia ở giữa sân khấu, mọi người quỳ gối hướng về Hài Nhi.
Dẫn: “Vinh Danh Thiên Chúa trên trời
Bình an dưới thế cho loài người Chúa thương.”
“Vui lên anh em, này tôi báo cho anh em một tin mừng trọng đại: Hôm nay, Đấng Cứu Thế đã sinh ra cho chúng ta – Người là Đấng Kitô, là Đức Chúa.”
Thiên Chúa đã lên tiếng. Tiếng khóc chào đời của một thơ nhi là lời đáp sau cùng của tình yêu Thiên Chúa: Một Hài Nhi đã được ban tặng cho chúng ta, một trẻ thơ đã được hạ sinh cho chúng ta. Hài nhi Giêsu, không chỉ là Lời nhưng Ngôi vị là chính Thiên Chúa đã đến nơi trần gian để hiệp thông trọn vẹn với con người, để phục hồi sự hiệp thông đã mất thuở ban đầu. Chính Người đã bước xuống cõi đời để nâng con người được trở thành con Thiên Chúa. Hỡi muôn tâm hồn, cùng với các tầng trời, chúng ta hãy cùng hân hoan reo mừng, loan tin Bình An cho nhân loại. “Vinh Danh Thiên Chúa trên trời – Bình an dưới thế cho người thiện tâm”.
• Vũ khúc: Tiếng Hát Thiên thần (Tiền tập)
Phần IV: HIỆP THÔNG VỀ BÊLEM
Dẫn: Kính thưa cộng đoàn!
Đêm nay, đất trời giao duyên trong một hôn ước nhiệm mầu. Hài Nhi Giêsu đang mở rộng vòng tay để ôm lấy tất cả nhân loại trở về trong tình hiệp thông với Thiên Chúa và với nhau. Vì yêu chúng ta, Ngài đến chấp nhận kiếp người long đong, bấp bênh nay đây mai đó. Ngài muốn nếm trải những niềm vui, sẻ chia đau khổ để khóc cười với kiếp người. Từ nay, Con Thiên Chúa trở nên máu thịt với nhân loại. Từ nay, Thiên Chúa và gia đình nhân loại hoá nên một không thể tách rời; từ nay đến muôn đời “Emmanuel – Thiên Chúa làm người ở giữa chúng ta” qua Lời và Thánh Thể. Giờ đây, với tâm tình cảm tạ và niềm hân hoan hạnh phúc, chúng ta cùng hiệp hành lên đường, sốt sắng cung nghinh Chúa Hài đồng tiến về Bêlem, một Bêlem hiệp thông trong Ngôi Lời và qua Ngôi Lời Nhập Thể.
Hát: Đêm Thánh Vô Cùng (Câu 1, 3)
- Kính mời chị Tổng Phụ trách tiến lên kiệu Chúa Hài đồng. Đức Mẹ, Giuse, đoàn Thiên thần và các thành phần trong nhóm diễn cùng quý chị em tiến về Nhà nguyện.
- Xin Ban phụng vụ chuẩn bị các bài hát trên đường cung nghinh Chúa Hài Đồng.
- Sau khi chị TPT đặt Chúa vào máng cỏ, đoàn Thiên thần tách ra quỳ hai bên hang đá và hướng về Hài Nhi. Mời cộng đoàn quỳ, từng nhóm tiến lên quỳ trước hang đá Chúa dâng lời cầu nguyện.
Dẫn: Kính thưa cộng đoàn!
Hôm nay, mầu nhiệm Ngôi Hai Thiên Chúa Giáng sinh tiếp tục tái diễn cho toàn nhân loại, để tất cả những ai đón nhận Người, thì Người ban cho họ quyền làm con Thiên Chúa. Hòa cùng niềm vui đất trời giao hòa trong đêm cực thánh này, và cùng với mọi thành phân dân Chúa trong Giáo Hội hiệp hành, chúng ta bái thờ Hài Nhi Giêsu và dâng lên Chúa tâm tình khẩn nguyện:
1. Cầu cho Giáo hội (Cđ. Nhà Mẹ)
“Khi vạn vật chìm sâu trong thinh lặng, lúc đêm trường chừng như điểm canh ba, thì lạy Chúa, từ trời cao thẳm, lời toàn năng của Ngài đã rời bỏ ngôi báu.” (Kn 18, 14-15)
Lạy Ngôi Lời Nhập Thể - Đấng đang ngụ giữa chúng con, Ngài chính là đường, là sự hiệp thông liên kết chúng con trong gia đình Giáo hội; xin Chúa cho mọi phần tử trong Giáo hội luôn ý thức rằng Chúa đã đến ở với con người và ở trong mỗi người. Nhờ đó, Giáo hội biết sống đúng bản chất của mình là được khai sinh để “đi ra”, hướng đến một Giáo hội Hiệp hành và không ngừng phản chiếu sự nhân lành của Thiên Chúa cho thế giới hôm nay.
2. Cầu cho người cao tuổi, người già yếu bệnh tật (Cđ. Hưu Dưỡng)
Lạy Ngôi Lời Nhập Thể - Đấng đang ngụ giữa chúng con, Ngài đã trao truyền sự sống và giúp chúng con duy trì sự sống qua các thế hệ tiếp nối nhau; xin Chúa cho những người cao tuổi nhận ra vai trò và sứ mạng của mình là nơi chứa đựng kho tàng kinh nghiệm, nơi ươm mầm sự sống và đức tin mạnh mẽ bằng chính giới hạn sức khỏe, tuổi tác. Nhất là xin cho những người già yếu bệnh tật tìm thấy nguồn ủi an và sức mạnh nơi Mầu Nhiệm Nhập Thể - mầu nhiệm hiệp thông sâu xa với con người bằng sự hiện diện, cùng bước đi và băng bó mọi vết thương của con người.
3. Cầu cho nạn nhân chiến tranh, thiên tai và trẻ em mồ côi (Cđ. Tập viện)
Lạy Ngôi Lời Nhập Thể - Đấng đang ngụ giữa chúng con và đã mặc lấy xác phàm để lắng nghe tiếng khóc than của kiếp người khổ đau; xin cho nạn nhân của các cuộc chiến tranh, thiên tai, bạo hành, di dân…các trẻ em mồ côi ngày một gia tăng trên thế giới; tìm được sự quan tâm, nâng đỡ của các nhà lãnh đạo, các tổ chức xã hội và nhiều tấm lòng nhân ái, để cuộc đời họ được đong đầy tình người / được sống trong an bình và hạnh phúc.
4. Cầu cho anh chị em sắc tộc (Nhóm anh chị giúp việc, mặc đồ sắc tộc)
Lạy Ngôi Lời Nhập Thể - Đấng đang ngụ giữa chúng con, Ngài đã “tự nguyện trở nên nghèo khó và lấy cái nghèo của mình mà làm cho chúng con trở nên giàu có” (2Cr 8, 9); xin cho những người con - đồng bào thiểu số trên toàn thế giới, nhất là anh chị em sắc tộc trên vùng Cao nguyên này, có nhiều cơ hội phát triển con người và cuộc sống, được tôn trọng và yêu thương, để hết thảy được triển nở trong sự sung mãn của những người con Thiên Chúa trong lòng Giáo hội và xã hội.
Lời nguyện kết:
Lạy Thiên Chúa toàn năng, Con Chúa đã mặc lấy xác phàm để ở giữa chúng con. Xin cho chúng con biết chiêm ngắm Mầu Nhiệm Nhập Thể qua Lời và trong Bí Tích Thánh Thể; để nơi ấy, chúng con luôn tìm thấy con đường hiệp thông với Chúa và anh chị em. Xin cho chúng con biết mở con tim đón nhận tha nhân vào cuộc đời mình, không bỏ rơi một ai; để cùng với nhau trong một đức tin, đức cậy và lòng mến, chúng con hiệp hành tiến bước về Nước Trời. Chúng con cầu xin….
Thing lặng trong tiếng nhạc nhẹ để chuẩn bị tâm hồn dâng thánh lễ.
Biên soạn: Tiền tập, MRP
Biên soạn: Tiền tập, MRP